Καλλιτεχνική
Το εκθετήριο του Μουσείου Παραδοσιακής Ζωής Κρήτης «ΛΥΧΝΟΣΤΑΤΗΣ» στεγάζει έργα λαϊκών καλλιτεχνών της Κρήτης (με υλικά το ξύλο, την πέτρα, τον πηλό ακόμη και τη ζύμη), ενώ μια ξεχωριστή ενότητα αποτελούν τα έργα από ανακυκλώσιμα υλικά καθώς κι εκείνα που έχει δημιουργήσει η ίδια η Φύση. Πηγές έμπνευσης η ιστορία, η φύση, η παράδοση της Κρήτης. Παράλληλα, και άλλα έργα λαϊκών καλλιτεχνών υπάρχουν διάσπαρτα στους υπαίθριους χώρους του Μουσείου θεμελιώνοντας έναν διάλογο με τα εκθέματα των άλλων συλλογών και με τους επισκέπτες.

Λίγα λόγια για τους συμμετέχοντες καλλιτέχνες:

Καψάλης Γιώργος

Με απλότητα και οικονομία ο Καψάλης σμιλεύει έργα με λόγο εσωτερικό, αφηγήματα ψυχής, κατακτώντας το δικό του γνήσιο εκφραστικό ιδίωμα. Τα ξυλόγλυπτά του, με την πλαστική ενάργεια και τη δραματική έντασή τους, αντανακλούν έναν παλλόμενο εσωτερικό λυρισμό και μια γαλήνια ενατένιση του υπερβατικού. Οι φιγούρες έχουν μια τραχιά «αορίτικη» ηρεμία που ασκεί έντονη υποβολή. Μια ασκητική μόνωση χαρακτηρίζει τις μορφές που με μόνο ρούχο την ψυχή τους γέρνουν καρτερικά στο πεπρωμένο τους.

Περράκης Μανώλης

Ο πλαστικός χώρος, μέσα από εναλλασσόμενους οπτικές γωνίες, φανερώνει τη διπλή φύση των πραγμάτων. Ο Περράκης, αιωρούμενος ανάμεσα σε γέλιο και λύπη, ζωή και θάνατο, εκμεταλλεύεται και τον τελευταίο μορφασμό του ξύλου για να αποκαλύψει την προσωπική του μυθολογία. Εφιαλτικές, δαιμονικές μορφές έρπουν μες στη φαντασία και στοιχειώνουν την έμπνευσή του. Έτσι τα έργα του γίνονται πράξη αυτοπροσδιορισμού, εξορκισμός των χθόνιων δυνάμεων που δυναστεύουν την ψυχή του.

 

Αδελφοί Αχ. Σηφάκη

(Γρηγόρης – Σήφης – Μιχάλης)

Δεμένοι με ένα κοινό νήμα ζωής που ξετυλίγεται από την κοινή γενετική τους καταβολή, οι αδελφοί Αχ. Σηφάκη, εστιάζουν τη ματιά τους στο ίδιο σημείο. Έργα ανθρωποκεντρικά, όπου το ανθρώπινο στοιχείο μνημειώνεται· μορφές ρωμαλέες, απλές, καθαρές, με αμεσότητα στην έκφραση και αλήθεια στην απόδοση. Με τη σιγουριά της τεχνικής τους δεινότητας οι αδελφοί Σηφάκη κατορθώνουν να επιβληθούν στο δυσήλατο υλικό τους. Οι φόρμες αποκτούν ζωή και δραματικότητα χάρη στην προσεγμένη εξισορρόπηση γραμμών και όγκων. Η θεματογραφία τους πηγάζει από τη ζεστή ανάσα της γενέθλιας γης, όπως αυτή αποστάζεται μέσα στην προσωπική τους μνήμη.

 

Σκουλάς Αλκιβιάδης (Γρυλλιός)

Ο Σκουλάς φωτογραφίζει το έπος της οικογένειας, διαδηλώνει την πίστη του στη ζωή και την καθημερινή της πραγματικότητα. Το ανθρώπινο στοιχείο αντιμετωπίζεται κι εδώ με μνημειακή διάθεση: μετωπική στάση απέναντι στη ζωή, αγέρωχη, ανυπόκριτη χειρονομία. Ο άνθρωπος ανυπότακτος, ορίζει τον κόσμο γύρω του και διαχέει παντού τον ηρωισμό του. Τα πρόσωπα αντανακλούν τραχύτητα και αποφασιστικότητα, η λεβεντιά είναι μετωνυμία της αγιότητας. Τα εικονογραφικά ενδιαφέροντα του Σκουλά είναι αμιγώς Κρητικά· μέσα σ’ αυτά αρθρώνεται η κοινωνική τοπογραφία των Ανωγείων αλλά και η συλλογική μνήμη και εμπειρία του Κρητικού γένους.

Σπανουδάκη Μαρία

Το ψωμί, προϋπόθεση καθημερινή της ζωής, γίνεται εδώ ευλογημένο αντίδωρο μια άλλης μετάληψης. Ζυμάρι ενός κόσμου πλασμένου με ποιητική φαντασία και γυναικεία αίσθηση. Μέσα από την παγανιστική θεματική και την πλαστικότητα της φόρμας, η Σπανουδάκη εξυφαίνει την ψυχική της θέση για τη ζωή, δημιουργεί την κιβωτό που θα στεγάσει το όνειρό της και θα ταξιδέψει το παραμύθι της στον κήπο των αισθήσεων.

 

Σημαντηράκης Στέλιος

Λιτή εικαστική σπουδή στη Φύση και το ανθρώπινο σώμα είναι τα έργα του Σημαντηράκη. Κίνηση – χορός – άθληση – χάρη – αμφιβολία – ικεσία – καθαρμός. Το σώμα εμβαπτίζεται στη Φύση, γίνεται ξανά συνειδητός φορέας της, ντύνεται το ελαφρύ, ανάερο σχήμα της και γιορτάζει τη ζωή. Το κλαδί της ελιάς αισθητοποιεί τη νίκη του ανθρώπου πάνω στον θάνατο, την αιώνια υγεία της Φύσης μέσα μας. Τραγούδι απλό, παλμικό, απελεύθερο, μεταγράφει τον υπόγειο ρυθμό της Φύσης και εξεικονίζει την εσωτερική αρμονία της.

 

Ψαρράκης Κώστας

Ο Ψαρράκης, ζώντας σε μια θνησιμαία εποχή, εκδηλώνει πολύτροπα την αγωνία του για την προϊούσα σήψη. Συλλέγει τα λείψανα της ανθρώπινης καθημερινότητας και αποκαλύπτει το εκφραστικό τους περιεχόμενο. Υλικά ευτελή ή άχρηστα, τσακισμένα, ιδιότυπες νεκρές φύσεις μεταποιούνται σε λόγο υπαρκτικό, σε πικρή προφητεία θανάτου. Ο καλλιτέχνης κατορθώνει να εμφυσήσει πνοή στην ύλη του, προσδίδοντας αμεσότητα και αισθαντικότητα στη φόρμα, αποφεύγοντας τις στατικές διατυπώσεις και τον διδακτισμό. Η ποιητική του Ψαρράκη, βασισμένη στην αλυσιτέλεια του υλικού του, ιχνηλατεί νέες πορείες ζωής, καθιστώντας διαχρονικό το εφήμερο και ανθεκτικό το φευγαλέο.

 

Γιάννης Μαρκάκης